Дома Антропологија Преглед на хоминидите и алатките кои ги користеле во палеолитот

Преглед на хоминидите и алатките кои ги користеле во палеолитот

9,582 views
10

За подобро да ги разбереме периодите низ кои поминало човечкото раздобје, треба да имаме на ум дека во текот на долгото траење на Палеолитскиот период, се менувале различни култури и индустрии. Се работи за материјални култури кои ние ги препознаваме на база на типичните камени ракотворби.

Палеолитот кој го опфаќа целиот плеистоцен, до почеток на холоценот или нашата геолошка сегашност, е поделен на три периода – Ран, Среден и Доцен Палеолит.

Во Раниот Палеолит припаѓаат културите Олдован и Ашелен. Една од најстарите култури означена како Олдован (Oldowan) ја опфаќа индустријата на наједноставните алатки во форма на камени облутоци со оштри рабови кои човекот познат како Homo habilis ги изработил пред околу 2,5 милиона години во Африка. Истовремено со него живеле и Australepithicus-ите, но се уште со сигурност не се знае дали и тие изработувале алатки.

Следната по Олдован е Ашеленската (Acheulean) култура. Таа своите претставници ги нашла прво кај Homo erectus, а подоцна и кај архаичниот Homo sapiens. Ашеленот започнал пред отприлика 1,7 мил. год., траел приближно до 250 000 п.н.е. на просторот на Африка, Европа и западна Азија, а типична алатка од овој период  е клинот (hand-axe).

Средниот палеолит наголемо означен со Мустериенската (Mousterian) култура, започнува отприлика околу 200 000 и трае до 30 000 година п.н.е. Тоа бил период на доминација на Homo sapiens neanderthalensis кој бил раширен во регионите на Европа, Блискиот Исток и дел од Азија. Тука најчесто се појавувале различни типови на стругала (end-scrapers), као и јамичести (1) и назабени орудија.

Преодот помеѓу средниот и доцниот палеолит на територијата на Европа е означен со културата Шателперониен (Chatelperronian). И покрај тоа што има доста карактеристики на доцно палеолитските индустрии, востановено е дека сепак му припаѓа на Неандерталецот.

Доцниот Палеолит се сместува во периодот помеѓу 40 000 и 10 000 год. п.н.е. и тоа е хронолошки момент каде што во историскот развиток на Земјата се појавил Homo sapien sapiens или модерниот човек кој ги опфатил териториите на просторот на Европа, Блискиот Исток и Северна Африка. Започнува со културата Орињасиен (Aurignacien) и тоа е период каде што за прв пат се сретнуваат примероци на фигуративната уметност, иако мора да се нагласи дека во некои наслаги до сега се пронајдени фосилни остатоци на Неандерталецот (погребувањето во Младеч), па не може да се каже дека само теоретски припаѓа на Неандерталците, или дека тоа е исклучиво доцен палеолит. Делумно со Орињасиенот траела и културата на Граветиен (Gravettian). Асортиманот на алатките помеѓу овие две култури е очигледен. Додека во Орињасиенот преовладувале стругала (end-scrapers) во Граветиенот тоа биле граветиенските шилци и граветите.

GravettianTools

На територијата на Франција, Шпанија и Португалија околу 20 000 п.н.е се појавила т.н. Солитреенска (Solutrean) култура каде што изработката на поединечни алатки го достигнала својот врв. По Солитреенот дошла Магдалениенската (Magdalenian) култура која била најинтензивна во Франко-Кантабрискиот регион каде се достигнал исклучителен степен во изработката на коскени предмети. Крајот на палеолитот е означен со почетокот на мезолитот или средното камено време кое се поклопува со почетокот на холоценот, и отприлика е земена граница од 10 000 год. п.н.е.

Референци:

Andrefski W. 1998, Lithics – macroscopic approaches to analysis, Cambridge University Press, Cambridge.
Bordes F. 1961, Typologie du Paleolitique Ancien et Moyen, Publications de l’Institut de Préhistoire de l’Université de Bordeaux, Mémoire n° 1, Imprimeries Delmas.
Gamble C. 1996, The Paleolithic Settlement of Europe, Cambridge University Press, Cambridge.
Gamble C. 1999, The Palaeolithic Societies of Europe, Cambridge University Press, Cambridge.
Tixier J., Inizian M.L., Roche H. 1980, Préhistoire de la pierre taillée 1 – terminologie et technologie, CREP, Valbonne.
Whittaker J. 1994, Flintknapping: Making and Understanding Stone Tools, University of Texas Press, Austin – Texas.
Шаламанов-Коробар Љ. 2005, Палеолитска терминологија во македонскиот јазик, Зборник бр. 2, Археологија, 15-23, Скопје.

Овој пост беше дел од огромниот есеј со кој го полагав испитот Социологија на религијата од моите постдипломски студии. Почетните периоди од развитокот на човекот во своето име го носат суфиксот литос (камен) според материјалот кој најчесто се пронаоѓа на археолошките локалитети. Периодите од праисторијата во светот и кај нас, како што ни покажуваат нивните имиња, претежно се темелат на камените ракотворби. Во Република Македонија по методолошки пат е утврден еден археолошки локалитет од периодот на Мустериенот. Поради недостаток на истражувања на терен, не се потврдени мезолитски локации со што се исклучува за сега  еволутивниот континуитет во развитокот на камените индустрии, па следниот период присутен во археолошката литература е средниот неолит.

Текстот е наменет за сите колеги кои до сега на терен се сретнале со некои од овие култури, но пoради застарениот начин на методологија кој се уште се практикува во Македонија, можеби ги пропуштиле. Камените алатки и палеолитот насекаде во светот се проучуваат во првите четири семестра од студиите по археологија. Само кај нас се уште се прескокнуваат, па студентите на терен не успеваат  да препознаат ниту една камена алатка, бидејќи немале ни од кого да го научат тоа на факултет.

10 КОМЕНТАРИ

  1. […] Ова не е моја прва посета на Јасен. Веќе два пати имам појдено во оваа прекрасна дестинација и секогаш сум воодушевена од околната и од недопрена околина. За прв пат влегов во Јасен во 1997/1998 како член на Спелеолошкото друштво “Пеони” од Скопје, кое беше ангажирано од страна на тогашната Електродистрибуција (сега ЕЛЕМ) за да ги евидентира и попише сите пештери и засолништа (поткарпи) во регионот што се планираше да биде потопен со вештачкото езеро Козјак, кое постои денеска во еден дел од резерватот. Една година подоцна се вратив назад со Музејот на Македонија на заштитните и пред се сондажни ископувања на пештерата Голема Пешт, каде за прв пат во македонската археологија по археолошки пат беше пронајдена палеолитска култура, подоцна публикувана и со методот на C14 датирана околу 45/50000 п.н.е. (период на Мустериенот). […]

  2. […] Ова не е моја прва посета на Јасен. Веќе два пати имам појдено во оваа прекрасна дестинација и секогаш сум воодушевена од околната и од недопрена околина. За прв пат влегов во Јасен во 1997/1998 како член на Спелеолошкото друштво “Пеони” од Скопје, кое беше ангажирано од страна на тогашната Електродистрибуција (сега ЕЛЕМ) за да ги евидентира и попише сите пештери и засолништа (поткарпи) во регионот што се планираше да биде потопен со вештачкото езеро Козјак, кое постои денеска во еден дел од резерватот. Една година подоцна се вратив назад со Музејот на Македонија на заштитните и пред се сондажни ископувања на пештерата Голема Пешт, каде за прв пат во македонската археологија по археолошки пат беше пронајдена палеолитска култура, подоцна публикувана и со методот на C14 датирана околу 45/50000 п.н.е. (период на Мустериенот). […]

  3. A ova e dobro, (namerno pisuvam so latinski bukvi, za da se razlikuva od toa sto e dobro)

    Само кај нас се уште се прескокнуваат, па студентите на терен не успеваат да препознаат ниту една камена алатка, бидејќи немале ни од кого да го научат тоа на факултет. (citat od tekstot sto e objaven)

    Sigurno, a ne se uci se na fakultet, potrebno e na teren da se misli. Obazovniot sistem treba da gi uci studentite i da mislat. Predmetot mislenje i isrtrazuvanje se uci so resavanje na matematicki zadaci.
    Sekoja matematicka zadaca e istrazuvanje. Proveri me kaj psiholozite.

    Благодарам за вниманието.

    Pozdrav
    Kokan

Leave a Reply to Археолошки дневник vol.3 » Откриена најстарата куќа во Британија

Please enter your comment!
Внеси го тука твоето име